Wat Is Een Wilsverklaring En Wanneer Stel Je Deze Op?

Wat is een wilsverklaring en wanneer stel je deze op? De term wilsverklaring wordt vaak gelinkt aan nalatenschappen, erfenissen en nabestaanden. Maar wat is een wilsverklaring nu precies en wanneer stel je deze op? En wat doe je als er een familielid uitzichtloos ondraaglijk lijdt en er geen wilsverklaring is opgesteld? Petra Jungen vertelt er over in deze blog.

Wat is een wilsverklaring?

Een wilsverklaring is een document waarop je aangeeft wat je wensen op medisch gebied zijn omtrent je dood. Deze wensen zijn voor iedereen verschillend, waardoor het juist van belang is duidelijk aan te geven wat je niet meer wil. Je kunt aangeven wat je niet meer wilt, maar ook in welke situaties je nog wel behandeld wilt worden.

Gevoelige kwestie

In veel gevallen is het zo dat een wilsverklaring aan bod komt als er een situatie ontstaat waarbij mensen bijvoorbeeld chronisch ziek zijn. Vaak is dat in een laat stadium waardoor niet alle wensen van de betrokkene in kwestie gehonoreerd kunnen worden.

Omdat dit soort zaken vaak gevoelig zijn, worden deze niet altijd vooraf besproken. Echter, kunnen de gevolgen groot zijn zodra de persoon in kwestie een ernstige ziekte of ongeluk krijgt waardoor de achterblijvers of nabestaanden een beslissing moeten maken, zonder dat zij weten of ze de wensen van de nabestaande wel recht doen.

Wilsbekwaam

Voor het opstellen van een wilsverklaring is het van belang dat je wilsbekwaam bent. Indien dit niet het geval is, dan ben je wilsonbekwaam en kun je geen eigen wilsverklaring opstellen.

In de volgende situaties ben je wilsonbekwaam:

• Je de informatie over je ziekte of de behandeling niet kan begrijpen;
• Je niet in staat bent om zelf een besluit te nemen;
• Als je de gevolgen van een eventueel genomen besluit niet kunt overzien.

De medische behandelaar bepaalt of iemand wilsbekwaam is of niet. Daarom kan het belangrijk zijn om je wilsverklaring met een arts te bespreken. Wilsbekwaam | Notaris.nl

Hoe schrijf ik een wilsverklaring?

In een wilsverklaring zet je op papier welke medische behandelingen je wel of niet wilt. Je kunt bijvoorbeeld opschrijven dat je geen reanimatie wilt als jouw hart stil staat. Je kunt ook opschrijven in welke situatie je uitzichtloos ondraaglijk lijdt en of je dan euthanasie wilt. Het maakt niet uit of je jouw wensen typt of met de hand opschrijft.

Wensen vastleggen in wilsverklaring

Er zijn verschillende soorten wilsverklaringen. Als er in de wilsverklaring staat dat je een behandeling niet wil, moet jouw arts zich daaraan houden. Bijvoorbeeld als je niet wil dat jouw arts je reanimeert. Staat er in de wilsverklaring iets wat je wel wil, dan is de arts niet verplicht dit te doen. Bijvoorbeeld als je euthanasie wil, dan hoeft de arts dat niet te doen.

Soorten wilsverklaringen

• Behandelverbod

  Je kunt in een wilsverklaring opschrijven wanneer je geen medische handelingen wilt. Bijvoorbeeld als je dit niet zelf kunt zeggen omdat je in coma ligt. Een arts moet dan doen wat je hebt opgeschreven.

• Verklaring niet-reanimeren

  Reanimeren is hartmassage door drukken op de borst. En lucht blazen in de mond. Reanimeren kan ook met een apparaat, een AED. Dan krijgt de patiënt elektrische schokken op de borst. In een verklaring niet-reanimeren schrijf je op dat je geen reanimatie wilt bij een hartstilstand. Je kunt ook een speciale ketting dragen waar dit op staat. Dit heet een penning. Een arts of hulpverlener moet altijd luisteren naar een verklaring van niet-reanimeren. Je kunt een niet-reanimerenpenning bijvoorbeeld aanvragen bij de Patiëntenfederatie Nederland.

• Schriftelijk euthanasieverzoek

  Je kunt jouw vraag om euthanasie opschrijven. Dat document heet een schriftelijke euthanasieverzoek. Je schrijft dan op wanneer je zou willen dat een arts je helpt met sterven. Je omschrijft wat voor jou ondraaglijk lijden is. Dit is lijden dat je niet meer aan zou kunnen. Ook moet dit lijden niet meer over kunnen gaan, dus uitzichtloos zijn. Als het zover is, beslist jouw arts of jouw situatie past bij alle 6 zorgvuldigheidseisen van de wet. Ook als je een schriftelijk euthanasieverzoek hebt, beslist de arts. Je hebt geen recht op euthanasie. De arts mag altijd beslissen om geen euthanasie uit te voeren.

  Tips voor het schrijven van jouw schriftelijk euthanasieverzoek lees je in de brochure Handreiking schriftelijk euthanasieverzoek.

• Iemand aanwijzen die namens jou praat: jouw vertegenwoordiger

  Je kunt in jouw wilsverklaring ook opschrijven wie namens jou praat als je dat zelf niet meer kunt. Die persoon is jouw vertegenwoordiger. De vertegenwoordiger mag met jouw arts praten en medische beslissingen nemen voor jou. Dat mag alleen als jij dit niet meer kunt. Dit geldt niet voor euthanasie: dit mag echt alleen als je dat zelf wil.

• Medisch-wetenschappelijk onderzoek

  Je kunt ook aangeven of je mee wilt doen aan medisch onderzoek. Of dat je dit niet wilt. Of dat je organen of weefsel wilt afstaan na jouw dood. Dit schrijf je op in jouw wilsverklaring. Zo weten jouw arts, jouw familie en naasten daarvan.

Inhoud wilsverklaring

Er zijn geen vaste regels over hoe je jouw wensen moet opschrijven in een wilsverklaring. Belangrijke punten zijn:

• Schrijf duidelijk op wat je wilt, zodat de arts niet kan twijfelen.
• Schrijf altijd jouw achternaam en voornamen helemaal op.
• Schrijf  aan het eind van de verklaring de datum zetten van de dag waarop je het schrijft.
• Zet je handtekening.

Inhoud schriftelijke euthanasieverzoek

Hoe je een verzoek voor euthanasie opstelt, lees je in de Handreiking schriftelijk euthanasieverzoek. Voor artsen is er de aparte publicatie Handreiking schriftelijk euthanasieverzoek artsenversie. Daarin staat dezelfde informatie, aangevuld met aandachtspunten voor artsen.

Wilsverklaring bespreken met arts

Het is belangrijk dat je met jouw arts praat over jouw wilsverklaring. De arts weet dan precies wat je wilt. En hij kan vertellen wat hij voor jou kan doen. Tips voor het gesprek met jouw arts staan in de brochure Spreek op tijd over jouw levenseinde.

Vertel jouw arts regelmatig dat jouw wilsverklaring nog steeds klopt. Jouw verklaring blijft altijd geldig. Heb jij je wilsverklaring lang geleden geschreven? Dan kan een arts wel twijfelen of jouw wensen nog hetzelfde zijn.

Veranderen jouw wensen? Praat dan over de nieuwe wensen met jouw arts en jouw familie of vrienden.

Wilsverklaring aanpassen

Veranderen jouw wensen? Pas dan de oude verklaring aan of schrijf een nieuwe. Bespreek de veranderingen ook met jouw arts en familie of vrienden om verwarring te voorkomen.

Geen Wilsverklaring, wat nu?

De impact van het opstellen van wel of geen wilsverklaring kan groot zijn. In het geval dat een wilsverklaring ontbreekt dan is maar de vraag of aan de wensen van de betrokkene recht is gedaan. Dit kan veel teweeg brengen met alle gevolgen van dien. Het leidt veelal tot gedoe in de familie tot familie conflicten die nooit meer hersteld kunnen worden. Dit doordat ieder familielid op zijn eigen manier de betrokkene recht denkt te doen. Dit kan tot veel verschil van inzicht en opvattingen leiden. Als familieleden er dan niet in slagen om samen tot overeenstemming te komen, dan ligt een heus familie conflict snel op de loer. Dit kan leiden tot grote ontwrichtte verhoudingen. Daarnaast kan dit ook veel effect hebben op het rouwproces van ieder familielid. Een familie mediator kan in deze gevallen worden ingeschakeld. De bereidheid van ieder familielid om dit proces via mediation vorm te geven is vaak divers en kan uitdagend zijn.

Nalatenschapsmediator

Indien de familie bereid is om het ontstane conflict op te lossen via mediation dan is het wellicht goed om te weten dat er op het gebied van mediation diverse aandachtsgebieden zijn. Zo zijn er voor  nalatenschappen, erfenissen en hieraan gelieerde zaken gespecialiseerde nalatenschapsmediators. Zij zijn specifiek opgeleid om in dit soort specifieke kwesties te bemiddelen. Doordat zij inhoudelijk kennis van de inhoud en het specifieke proces hebben, kan dit goed aansluiten in dergelijke kwesties waardoor sneller een gezamenlijke oplossing wordt bereikt.