Uit Liefde Voor Je Kind

Stel je voor dat je ineens een van je ouders minder vaak ziet. Of dat je in twee huizen moet gaan wonen. Dat je hele veilige wereldje ineens compleet verandert. Daarmee krijgen kinderen in een scheiding te maken. Een pleister en een kus zullen dat niet beter maken. Hoe kun je er zijn voor je kind? En hoe doe je dat als je zelf emotioneel niet beschikbaar bent? Mediator en scheidingscoach Linda Hoekstra vertelt vanuit haar persoonlijke en professionele ervaring.

Onze peuter

Hij zat vol vertrouwen, humor en gekkigheid. Onbevreesd trad hij zijn omgeving tegemoet. Ik zie hem nog in z’n blootje in de gang staan, met zijn dikke sjaal om, op rode regenlaarsjes en met zijn winterjas aan. Klaar om op pad te gaan. Ik zie hem zingend door de kamer stampen, met in elke hand een prei waarmee hij op alles wat hij tegenkwam begon te timmeren. Om vervolgens bij onze hond in de mand te gaan zitten. Of schommelend in de woonkamer, met z’n stoere koppie en een lach van oor tot oor. De schaar was de ‘kwiek kwiek’, hij hield van tsiiiiis (kaas) en paskettie (spaghetti). Hij was wie hij was, op volle kracht met al zijn energie de wereld ontdekkend. Dol op ons en op alles waar wielen onder zaten.

Tot twee maanden voordat hij drie jaar werd. In een paar dagen tijd, waarin hij te maken kreeg met een situatie die hij totaal niet begreep – mijn ouders kwamen door een misdrijf om het leven – veranderde onze kleine blonde peuter in een ziek, stil, bang kindje dat niet van mijn zijde week. En ik liet hem, zoveel als mogelijk was. Fysiek was ik er voor hem en probeerde ik hem te laten voelen dat de kust veilig was. Met ontelbare kusjes, zijn hand in de mijne. Emotioneel was ik te druk met mijn eigen angst en verdriet. Ongetwijfeld heeft hij dat gevoeld.

Langzaam en met hele kleine stapjes ging het in de daaropvolgende jaren iets beter. We vroegen een psycholoog om raad en zij vertelde ons dat zolang hij goed at, sliep en speelde het allemaal wel meeviel. Hij leerde zijn nieuwe buurvrouw kennen, die hem liefdevol twee keer in de week meenam naar de peuterspeelzaal waar zij de leidster was. Ze werd een veilige haven, als een tweede moeder. Zijn vertrouwen groeide weer een beetje.

Rugzak

Totdat, even nadat hij vijf jaar werd, de volgende last in zijn rugzakje werd gestopt: zijn vader werd ziek en ging dood. En hij wilde óók dood. Want hij miste zijn vader zo. Mijn hart brak. Weer klampte hij zich aan mij vast. Zelfs als ik naar de wc ging volgde hij me. En ik liet hem. Tilde hem op als hij dat wilde. Ging met hem op de bank liggen als we allebei even moe waren, mijn armen stevig om hem heen geslagen. Las hem voor ’s avonds als hij naar bed ging, net zo lang tot hij in slaap viel, om dan stilletjes weg te sluipen. Ik zocht wederom hulp en opnieuw werd mij verteld dat het allemaal wel meeviel. Alleen viel het achteraf helemaal niet mee. De angst die hij had ervaren na het overlijden van mijn ouders – “Straks komen de boeven en die nemen mij mee.” – verhinderde hem om te rouwen om zijn vader. Dat is heel lang gebleven.

Als mediator, als scheidingscoach en ook als moeder wil ik heel graag andere ouders vertellen wat het met je kind doet als zijn grootste angst bewaarheid wordt. Want als ik had geweten wat ik nu weet, was de rugzak van ons kind minder zwaar geweest en had hij die niet alleen hoeven dragen.

Weerbaarheid

Iedere ouder wil het beste voor zijn kind en zal alles doen wat er in zijn mogelijkheden ligt om zijn kind zo goed mogelijk naar zelfstandigheid te begeleiden. Voor mij was het heel belangrijk dat onze kinderen zouden weten dat ik onvoorwaardelijk van ze hou en dat ik er altijd voor ze ben. Ik was in de veronderstelling dat ik ze daarmee voldoende veiligheid zou geven. Achteraf is dat niet genoeg geweest.

Ik heb me daar lang schuldig over gevoeld. Nu weet ik dat jezelf schuldig voelen helemaal geen zin heeft. Ik heb gedaan wat er binnen mijn kennis en mogelijkheden lag. Ik kan het verleden niet veranderen. Ik kan het accepteren, ervan leren en die kennis delen, zodat jij je kind kunt helpen om te gaan met de scheiding.

Wat we als ouders ook niet kunnen is onze kinderen voor tegenslag behoeden. Want hoe dan ook zullen ze ergens in hun leven obstakels tegenkomen. Wel kunnen we onze kinderen weerbaar maken door ze te leren hoe ze met tegenslag kunnen omgaan.

Gevolgen van onveiligheid voor jonge kinderen

Als jonge kinderen ervaringen krijgen die ze niet begrijpen, trekt die onveiligheid, tot op celniveau, naar binnen. Jonge kinderen hebben nog geen taal tot hun beschikking en kunnen alleen fysiek reageren op stress en spanning. Ze zijn extra kwetsbaar. Onder invloed van stresshormonen komt hun lichaam in de overlevingsstand en dat kan de ontwikkeling van hun hersenen aantasten. Ons zoontje heeft veel angst en spanning gevoeld. En die angst is heel lang in zijn lichaam blijven zitten. Ik heb ons kleine drieste mannetje nooit meer helemaal gezien. Niet zoals hij was voordat dit gebeurde. En ik vraag me nog altijd af hoe hij zou zijn geweest als hij wel de juiste hulp had gekregen. De veiligheid die ik van buiten gaf, kon de angst van binnen niet verdrijven. Die angst moest van binnen naar buiten.

Bij iets oudere kinderen kan de verhoogde activatietoestand van het centrale zenuwstelsel het vermogen om te leren verminderen. Dit komt doordat er problemen ontstaan met aandacht, concentratie, geheugen en het plannen en wisselen van taken. In dit filmpje van Augeo Foundation en Stichting Kinderpostzegels wordt stress bij kinderen mooi uitgelegd. Ook dit heb ik bij ons zoontje gezien: het leren hoe je moet leren was verstoord, waardoor hij zich op school niet optimaal heeft kunnen ontwikkelen omdat hij niet in staat was al zijn capaciteiten te benutten.

Wat je kunt doen

De stelling dat jonge kinderen niks van een scheiding merken, is echt een fabel. Jonge kinderen voelen het juist feilloos aan als de sfeer verandert. Wees dus alert als je ander gedrag bij je kind ziet, op welke leeftijd dan ook.

Het is belangrijk om met je kind in gesprek te gaan, juist als het zelf niet voldoende woorden heeft om alles te begrijpen. Te onderzoeken wat hem of haar nu kan helpen. Te benoemen wat je ziet. Je kind te leren dat zijn boosheid, verdriet of angst er mag zijn. Hem te helpen deze emoties uit zijn lichaam te krijgen door te spelen, te bewegen, te schreeuwen of te huilen.

Vaak weten kinderen zelf wat ze nodig hebben. Een vraag als ‘Wat zou jou op dit moment helpen?’ is een uitnodiging om dat te uiten. Als je kind het antwoord niet weet, kun je hem taal geven door bijvoorbeeld te zeggen ‘De vorige keer vond je het fijn om te tekenen. Zou dat nu ook een goed idee zijn?’ Dat kan je kind helpen om te voelen wat het zelf wil.

Het allerbelangrijkst ben jijzelf

Als het jou lukt om de rust weer te vinden, zal dit meteen effect hebben op je kind. Wil jij leren hoe je je emoties kunt neutraliseren? Wil jij weten wat de invloed van de scheiding op jouw kind is en leren hoe je je kind het beste kunt begeleiden? Je bent van harte welkom bij Hello Mediator. Onze familiemediators kunnen je praktische handvatten geven om je kinderen succesvol op te voeden na de scheiding. Klik hier om een afspraak te maken.

Linda Hoekstra is scheidingsmediator en familiemediator in de regio Leeuwarden e.o.

www.halte31.nl               linda@halte31.nl 

Boek Onuitwisbaar

In mei 2001 worden de ouders van Linda vermoord tijdens hun vakantie in de Portugese Algarve. Een week later worden twee Franse verdachten opgepakt. Een jaar later volgt het proces, waar Linda en haar familie eindelijk antwoord krijgen op de vraag wat er precies is gebeurd. Ondertussen probeert ze zich, samen met haar gezin, te richten op de toekomst.
Als Linda twee jaar later ook afscheid moet nemen van haar grote liefde en vader van haar kinderen Sipke, treedt haar overlevingsmechanisme opnieuw in werking. Pas als haar kinderen op eigen benen staan, ontstaat er ruimte voor haar eigen verdriet. Na een periode van depressie, therapie en zelfonderzoek, lukt het Linda uiteindelijk om haar geluk opnieuw te vinden.

Het leven na moord, ziekte en verlies gaat gepaard met grote onzekerheid, onmacht en eenzaamheid. In Onuitwisbaar vertelt Linda een eerlijk verhaal over de reis die ze heeft gemaakt, om achter alle gebeurtenissen de rijkdom te vinden die ze in de pijn van het verlies vond.

Het boek kun je hier bestellen.