“Maar Dat Is In Het Belang Van Onze Kinderen!”
Dat is een opmerking die ik ouders in echtscheidingssituaties regelmatig hoor maken. In sommige gevallen hoor ik ouders dan echter een eigen belang verwoorden, dat verpakt is als “het belang van de kinderen”. In mijn rol van mediator onderzoek ik samen met ouders wat de belangen van hun kinderen zijn en praat ik hierover met hun kinderen. Welke belangen er zijn, kan per situatie en persoon verschillen.
Wat is het belang van een kind in een echtscheidingssituatie ?
In deze blog belicht ik twee perspectieven die tijdens mediation kunnen worden gebruikt om de belangen van het kind op de eerste plaats te zetten, namelijk:
- Het juridische perspectief: kinderrechtenverdrag (IVRK) en het Burgerlijk Wetboek.
- Het kindperspectief: de beleving van het kind zelf.
1. Belangen van het kind vanuit het juridisch perspectief: kinderrechten en de wet.
In mediation helpt dit perspectief om de belangen van het kind te veralgemeniseren. Het beoogde effect hiervan is emoties te verminderen om zo conflicten tussen ouders te de-escaleren.
Kinderalimentatie is een recht van het kind, “geen kijkgeld” (Ook als de ouder geen gezag heeft).
In het IVRK staat dat het kind het recht heeft om er door de scheiding in levensstandaard niet op achteruit te gaan. Dit maakt dat het recht op kinderalimentatie én de tijdige betaling ervan, het recht is van het kind en niet van de ouder. In het Burgerlijk Wetboek is vastgelegd dat ouders onderhoudsplichtig voor hun kind zijn totdat het kind de leeftijd van 21 jaar heeft bereikt .
Contactregeling: recht en plicht! (Ook voor de ouder die geen gezag heeft).
Volgens het IVRK mogen kinderen niet tegen hun wil van hun ouders gescheiden worden, tenzij de rechter dit zo bepaalt (bijvoorbeeld bij kindermishandeling). Ook meldt het IVRK dat de opvoeding van een kind de gezamenlijke verantwoordelijkheid van ouders is. In het Burgerlijk Wetboek is opgenomen dat een kind recht heeft op omgang met de beide ouders en degenen met wie hij/zij nauwe betrekkingen heeft. De plicht op omgang vloeit voort uit het recht op omgang!
A Voice but not a choice. Ook na hun twaalfde mogen kinderen niet zelf kiezen.
Het is een veel gehoord misverstand dat kinderen vanaf hun twaalfde zelf mogen kiezen. Dat is niet correct. Zo staat het niet in de wet. Kinderen hebben wel het recht om gehoord te worden en hun mening te geven. Volgens het IVRK mag de leeftijd van het kind hierbij geen beperkende factor zijn. Wél is het zo dat het enige deskundigheid vereist om het werkelijke belang uit het verhaal van het (jonge) kind te filteren. Het is vervolgens aan de volwassenen om beslissingen te nemen en de belangen op de langere termijn te overzien.
2. De belangen van het kind gezien vanuit het kindperspectief.
In mediation helpt dit perspectief ouders de draai te maken van ex-partnerschap naar ouderschap.
“Ik denk dat de scheiding mijn schuld is.”
Vaak geven de kinderen zichzelf de schuld van de scheiding. Als jij en je (ex-) partner uit elkaar gaan, is het belangrijk dat jullie dit ruim voor het vertrek van een ouder, samen aan de kinderen vertellen. Blijf uit de schuldvraag. Vertel de kinderen dat jullie altijd hun ouders blijven.
“Wat verandert er door de scheiding ?”
Kinderen hebben behoefte aan praktische informatie: “Waar ga ik wonen?”, “Zie ik mijn vriendjes en mijn juf nog?” Communiceer duidelijk en vertel wat je wel en niet weet.
“Ik hoor ze ruziemaken en slechte dingen zeggen over elkaar”
Het grootste cadeau dat je je kind kunt geven, is de waardering voor de andere ouder. Een kind bestaat namelijk voor 50% uit mama en voor 50% uit papa. Afkeuring van een ouder leidt tot het gevoel, dat een deel van het kind wordt afgekeurd. Dat kan tot mentale problemen leiden bij het kind. Voortdurende conflicten tussen ouders geven kinderen een gevoel van onveiligheid. Het kan tot gevolg hebben dat kinderen zich in de rol van volwassenen gaan plaatsen om zo hun eigen veiligheid te creëren.
“Het is zo’n gedoe om elke keer te slepen met mijn spullen.”
Houd bij het opstellen van het ouderschapsplan (voor zover mogelijk) rekening met de leeftijd, behoefte aan structuur, continuïteit en regelmaat van de kinderen. Betrek je kinderen ook hierbij en vraag naar hun wensen. Leg uit wat hiervan mogelijk is en wat niet.
“Die nieuwe partner is er altijd……en doet alsof hij iets te zeggen heeft over mij.”
Zorg voor voldoende één op één contact met je kind. De rol van opvoeder ligt bij de ouder en niet bij de nieuwe partner.
Hulp aan kinderen in een echtscheidingssituatie
www.villapinedo.nl: ervaringen van kinderen rondom de echtscheiding van hun ouders.
www.kiesvoorhetkind.nl: groepsprogramma voor kinderen in de leeftijd van 4 t/m 17 jaar)
www.dapperedino.nl: preventief groepsprogramma voor kinderen uit groep 3 en 4 van de basisschool
www.stoereschildpadden.nl preventieve groepstraining voor kleuters
Het zandkastelenprogramma: programma voor ouders en kinderen in de leeftijd van 4 t/m 17 jaar.
www.kindbehartiger.nl. De Kindbehartiger is een vertrouwenspersoon voor kinderen in een scheidingssituatie.
Deze blog is de eerste van een drieluik. Lees ook:
Blog 2: Als Je Kind Niet Meer Naar Zijn Vader Wil
Blog 3: Hoe Herken Je Ouderverstoting? En Wat Kun Je Er Aan Doen?
Wij kunnen als mediator niet helpen om ouders in een dergelijke situatie te helpen, tenzij zij beiden bereid zijn om met elkaar in gesprek te gaan! Wij willen je derhalve verzoeken om naar aanleiding van deze blog geen contact met ons op te nemen. Tenzij beide partijen een gesprek aan willen gaan met de mediator. Indien dit niet het geval is, dan kun je contact opnemen met Norbert Fuchs.
De realiteit kun je niet veranderen, maar je kunt wel kiezen hoe je ermee omgaat.
– Els van Steijn
Deze blog is geschreven door onze scheidings- en familiemediator Miriam van Heijst-van der Lee, geaccrediteerd familiemediator, pedagoog, Kindbehartiger, Bijzonder Curator Jeugdzaken, KIES-Coach en KIES-Mediator en SKJ-geregistreerd jeugd- en gezinsprofessional.
