Dag Van Het Erfrecht

Dit jaar vindt op 17 juni de Dag van het Erfrecht plaats. De afwikkeling van een erfenis is soms ingewikkeld, en kan het verwerken van het verlies van een dierbare nog moeilijker maken. Deskundige begeleiding door een erfrechtspecialist is daarom van belang. Wat houdt het verkrijgen van een erfenis precies in en wat komt daarbij kijken? Familie- en scheidingsmediator Samira Akbari geeft een toelichting.

Versterferfrecht of Testamentair Erfrecht?

Je komt met het Erfrecht in aanraking wanneer iemand in jouw nabije omgeving is overleden. Heeft de overledene een testament op laten maken? Dan is het testamentaire erfrecht van toepassing. Is er geen testament opgemaakt, dan geldt het versterferfrecht. Meer hierover lees je hier: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/erven/vraag-en-antwoord/wat-is-het-verschil-tussen-versterferfrecht-en-testamentair-erfrecht. Het afwikkelen van een nalatenschap kan al gauw meer dan een jaar duren. Als er conflicten ontstaan tussen de erfgenamen kan deze periode oplopen tot enkele jaren.

Ben je aangewezen als erfgenaam?

Als erfgenaam ontvang je (een deel van) de erfenis en ben je verantwoordelijk voor het afwikkelen van de nalatenschap. Indien er meerdere erfgenamen zijn, draag je deze verantwoordelijkheid samen. Wanneer je als erfgenaam wordt aangewezen, dan sta je voor een belangrijke keuze. Wil je de erfenis zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of juist verwerpen?

Zuivere aanvaarding

Een zuivere aanvaarding houdt in dat je, samen met eventuele andere erfgenamen, alle schulden en bezittingen uit de erfenis overneemt. Je kunt niet terugkomen op deze keuze, ook niet als op een later moment blijkt dat er schulden in de erfenis zaten.

De valkuil bij deze wijze van aanvaarding is het ‘per ongeluk’ zuiver aanvaarden. Dit gebeurt wanneer je bijvoorbeeld financieel waardevolle spullen van de overledene meeneemt, zonder op papier vast te leggen dat je dit bijvoorbeeld doet om veiligheidsredenen. Betaal je een schuldeiser of neem je geld op van de rekening van de overledene? Dan aanvaard je de erfenis tevens ‘per ongeluk’ zuiver.

Beneficiaire aanvaarding

Om te voorkomen dat je de schulden uit een erfenis op je neemt, kun je een erfenis beneficiair aanvaarden. Je ontvangt dan alleen de bezittingen uit de erfenis. Bij deze wijze van aanvaarding komt echter wel wat meer werk kijken voor de erfgenamen. De kans is groot dat er een vereffeningsprocedure gevolgd moet worden bij de rechtbank. Dit houdt in dat het positieve saldo van de nalatenschap zoveel mogelijk wordt gebruikt om de schulden van de nalatenschap van te betalen. Het positieve saldo dat overblijft, wordt uitgekeerd aan de erfgenamen. Deze procedure hoeft echter niet altijd gevolgd te worden. De uitzonderingen op deze procedure lees je hier: https://www.rechtspraak.nl/Onderwerpen/Erfenis/#tabs

Verwerpen

Wil je niets met de erfenis te maken hebben of heb je het vermoeden dat de erfenis enkel bestaat uit schulden? Dan kun je de erfenis verwerpen. Je ontvangt dan ook geen goederen uit de boedel waar je eventueel emotionele waarde aan hecht. Meer informatie over het verwerpen van een erfenis leest  hier: https://www.juridischloket.nl/familie-en-relatie/erfenis/hoe-kan-ik-een-erfenis-verwerpen/

Onterving

Wanneer er sprake is van onterving, deel je niet mee in de erfenis. Volgens de geldende regelgeving heb je echter wel recht op de legitieme portie. Dit is een geldbedrag dat gelijk staat aan de helft van het bedrag dat je (wettelijk gezien) zou erven. In sommige gevallen omvat de legitieme portie ook rechten. Zo mag een onterfde partner soms nog blijven wonen in het huis van de overleden partner. De legitieme portie ontvang je niet automatisch, maar kun je binnen vijf jaar na overlijden opeisen bij de erfgenamen en/of de executeur.

In 2016 heeft onderzoeksbureau GfK onder 1000 Nederlanders gepeild (https://www.knb.nl/nieuwsberichten/40-procent-nederlanders-voor-onterven-van-kind) hoeveel mensen er voor dan wel tegen een volledige onterving waren; zonder legitieme portie. Maar liefst 40 % van de deelnemers stemde voor een volledige onterving. In de praktijk wordt nog steeds gediscussieerd over de vraag of de legitieme portie wel van deze tijd is. De mogelijke redenen hiervoor zijn uiteengezet in dit artikel: https://www.ad.nl/geld/onterfd-kind-houdt-recht-op-nalatenschap-legitieme-portie-niet-meer-van-deze-tijd~a0ff4fa8/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

Kom je er met de erfgenamen niet uit?

Er zijn diverse manieren om alsnog samen tot een verdeling te komen. Dit kan via de rechtbank, via een familieveiling of via een notaris. Je kunt ook een mediator inschakelen om weer met elkaar in gesprek te komen en samen onder begeleiding van een neutrale, onafhankelijke en onpartijdige derde tot een verdeling te komen die passend is voor alle erfgenamen. Om een dergelijke mediation te kunnen starten, is het van belang dat de erfgenamen wel met elkaar om tafel willen. Je leest meer over mediation bij nalatenschap op deze pagina: www.hellomediator.nl/geschillen/nalatenschap/